صدای دالبی محیطی (Dolby Surround) چیست؟ (۱)

DolbyDigitalLogo

 Dolby Surround آخرین ویرایش از گروه Dolby و از نسل Dolby Stereo است. برای آشنایی بیشتر با این خانواده اندکی به عقب برمیگردیم. 

در سال ۱۹۶۵ آقای Ray Dolby در انگلستان به این فناوری دست یافت و اولین محصول را بنام Dolby Noise Reduction  A-type  ارائه نمود که تنها با پردازش فضاهای خالی از صدا مقدار نویز را محاسبه نموده و آنرا از صدای اصلی حذف می کرد. با ارائه این محصول شرکتهای فیلم سازی به آن علاقمند گردیدند و اولین فیلم Dolby در سال ۱۹۷۱ با نام A Clockwork Orange به اکران درامد.  

در سال ۱۹۶۸ ویرایش B-type و پس از آن در ۱۹۷۵ فناوری Dolby Stereo ارائه گردید که شامل همان سیستم کاهش نویز بعلاوه دو کانال اضافی صدای مرکزی (Center) و محیطی (Surround) بود که این دو کانال صدا از همان دو کانال صدای اصلی چپ و راست محاسبه می شد. برای محاسبه دو کانال صدای اضافی از جدول زیر استفاده میشود:   

DolbyStereoCalculate

 در همان سال اولین فیلم با صدای Dolby Stereo به نام  Lisztomania به اکران در امد که البته بصورت LCR یا (Left-Center-Right) پخش شد. اما اولین فیلم Dolby Stereo واقعی یک سال بعد بنام  A Star Is Born به پرده رفت و بصورت LCRS یا (Left-Center-Right-Surround) پخش گردید.   

DolbySurround ProLogicCinema

 در همان سال  آقای Ray Dolby  شرکت خود را به سان فرانسیسکو در ایالت کالیفرنیای آمریکا انتقال داد.

 پس از موفقیت خیره کننده فیلم جنگ ستارگان در سال ۱۹۷۷ سینماها و تاترها برای تبدیل سیستم صوتی خود به Dolby Stereo با چهار کانال صدا ترغیب شدند و در کمتر از ده سال ۶۰۰۰ سینما و تاتر پیکربندی صوتی خود را بر این اساس تغییر دادند. نکته کلیدی در این بین عدم هزینه اضافی برای آنان بود چرا که این سیستم با نسل قبل از خود مطابقت داشت و پخش کننده های مونو نیز میتوانستند آنرا اجرا نمایند.

  ادامه دارد ...

HDV کیفیت بهتر برای محصولات آینده-3

 

Frequently Asked Questions

 
روزانه شاهد پیشرفت فزاینده فناوریها در زمینه های مختلف می باشیم. در همین راستا در زمینه ویدیو نیز با تعریف فرمت HDTV انقلابی ایجاد گردید و هر روز شاهد فراگیر شدن این فرمت می باشیم. فرمت جدیدی که برای محصولات خانگی و حرفه ای (و نه برودکست) تعریف گردیده است و مبتنی بر فرمت HDV می باشد. در پایان به پرسشهایی که ممکن است در ذهن خوانندگان محترم بوجود آمده باشد، می پردازیم :
 

پرسشها و پاسخهای کوتاه درباره HDV

در این پرسش و پاسخ فرض بر این بوده است که شما بخشهای قبلی این مقاله را در رابطه با HDV مطالعه نموده اید و تنها به سوالات تکمیلی پاسخگویی می نماییم:

سوال: چه شرکتهایی از HDV Standard پشتیبانی خود را اعلام نموده اند؟
جواب: این فرمت توسط چهار شرکت (Sony,Canon,JVC و Sharp) بوجود آمد ولی بزودی شرکتهای سازنده نرم افزارهای ویرایش غیر خطی پشتیبانی خود را از این فرمت بیان نمودند.برای اطلاع از آخرین تغییرات در لیست این شرکتها به پایگاه اینترنتی www.hdv-info.com مراجعه نمایید.

سوال: چرا این شرکتها از فرمت HDV پشتیبانی می نمایند؟
جواب: زیرا این فرمت از نوار DV استاندارد و همان مکانیسم ضبط استفاده می نماید. علاوه بر آن بکارگیری استاندارد پخش برای فشرده سازی تصویر، MPEG-2 ، امکان اتصال دستگاههای HDV را هم به تلویزیونها و هم به رایانه ها فراهم می آورد.

سوال: اختلاف DV و HDV از نظر کیفیت تصویر چیست؟ یا کدام کیفیت بهتری دارند؟
جواب: HDV و DV روشهای متفاوتی برای فشرده سازی و ضبط روی نوار دارند اما از آنجا که HDV برای ضبط و پخش با وضوح بالا یعنی HDTV طراحی گردیده است، از نظر تعداد پیکسل ها کیفیت بالاتری دارد.

سوال: کدامیک کیفیت صدای بهتری دارند؟ DV یا HDV
جواب: کیفیت صدای DV در حالتی که فشرده سازی انجام می پذیرد به مراتب بهتر است. در این مورد HDV با بالا بردن نرخ بیت فشرده ساری صدا تا 384Kbps سعی در جبران این کیفیت نموده است.

سوال: آیا امکان ضبط متناوب DV و HDV روی یک نوار DV وجود دارد؟
جواب: بطور استاندارد این موضوع امکانپذیر می باشد، اما بستگی به آن دارد که تولیدکنندگان محصولات امکان ضبط دوگانه را لحاظ نموده باشند یا نه.

سوال: آیا یک دوربین HDV امکان ضبط DV را نیز دارا می باشد یا نه؟
جواب: بطور کامل بستگی به شرکت سازنده محصول و مشخصات آن دارد.

سوال: آیا اختلالات تصویر مثل Block noise و خطاهای متداول مربوط به MPEG-2 در کیفیت تصویر تاثیر گذار نمی باشد؟
جواب: از آنجا که نرخ بیت حاصا شده پس از فشرده سازی 25Mb/s می باشد، کیفیت تصویر برای ضبط و پخش در حد بالایی قرار می گیرد.

سوال: چرا برای HDV استاندارد دو ساختار (1080i و 720p) در نظر گرفته شده است؟
جواب: برای امکان توسعه و استفاده از هر دو ساختار متفاوت HD در سراسر دنیا

سوال: بین این دو ساختار (1080i و 720p) کدامیک کیفیت بهتری دارند؟
جواب: کیفیت تصویر به مشخصات محصول بستگی دارد، شما می توانید بهترین مشخصات را بر پایه نیازهای خود انتخاب نمایید.

سوال: آیا در آینده شاهد حذف DV استاندارد و عمومیت پیدا کردن HDV خواهیم بود؟
جواب: در حال حاضر DV از نظر قیمت و محبوبیت و دستگاههای مربوط به آن عمومیت دارد، اما با افزایش روزانه پخشHD و گیرنده هایHDTV و استقبال از آن انتظار میرود که HDV استاندارد بزودی جای خود را باز کند. در اینصورت مدلهای مختلفی از دوربینها و تجهیزات HDV به بازار سرازیر شده و قیمت نیز پایین می آید که باعث جایگزین شدن HDV به جای DV می شود.

سوال: آیا می توان نوارهایی را که با مشخصات 1080i ضبط شده روی تجهیزات ساخته شده برای 720p اجرا نمود ؟ (و برعکس)
جواب: بطور کلی این امکان وجود ندارد مگر اینکه شرکت سازنده این امکان را برای محصول خود فراهم کرده باشد.

سوال: اگر یک نوار HDV را داخل یک دستگاه پخش HDV اجرا نماییم و خروجی آنرا به ورودی تلویزیون غیر HD بدهیم، کیفیت تصویر بهتر از DV خواهد بود یا بدتر؟
جواب:این مورد بستگی به خصوصیات محصولی که شما استفاده می کنید، دارد.

سوال: آیا امکان انتقال و ذخیره اطلاعات ضبط شده بر روی یک نوار به روی دیسک رایانه شخصی وجود دارد ؟ در صورت امکان فایل آن چه فرمتی خواهد داشت؟
جواب: این موضوع با نصب یک نرم افزار برنامه HDV روی رایانه شما امکانپذیر خواهد داشت و فرمت فایل نیز به برنامه شما بستگی دارد.

سوال: آیا پس از انتقال داده HDV روی رایانه امکان ویرایش بر روی صدا و تصویر آن مانند DV وجود خواهد داشت؟
جواب: در صورت نصب نرم افزار مناسب این موضوع نیز امکان پذیر می باشد اما نحوه ویرایش بستگی به نرم افزار شما دارد. علاوه بر آن اگر نرم افزار توانایی تبدیل داده ها را از HD به SD داشته باشد، می توانید تصاویر را بر روی CD و یا DVD نیز منتقل نمایید، و یا اینکه خروجی آنرا روی نوار DV و HDV مجددا ضبط نمایید.

سوال: وقتی این فایل به رایانه منتقل گردید، چقدر حجم اشغال می نماید؟
جواب: اگر داده ها بدون تبدیل و به فرمت MPEG-2 انتقال یابد، حجم فایل بدست آمده مثل DV و در حدود 2GB برای حدود ده دقیقه خواهد بود.

سوال: چه نرم افزارهایی قابلیت دریافت(Capture)، ویرایش(Edit) و یا پخش(Play back) این فایلها دارند؟
جواب: بطور ضمنی چند دسته از این نرم افزارها را معرفی می نماییم:
برای دریافت و ویرایش : i.Link I/O Utility از شرکت JVC و MPEG Edit Studio Pro 1.2LE و Vegas+DVD از شرکت Sony که با نرم افزار الحاقیMainConcept MPEGEncoder امکان خروجی با فرمت HDV را نیز فراهم می سازد و Adobe Premiere به همراه برنامه الحاقی (Plug-in) به نام Aspect HD از شرکتCineForm
برای پخش: Moonlight Elecard MPEGPlayer2.1 و برنامه VLC Player محصول Videolan

در آخر توجه خوانندگان محترم را به این موضوع جلب می نمایم که در حال حاضر در بخشهای مختلف سازمانهای مختلف اعم از خبر ،تولید و ساخت برنامه های مستند و تهیه گزارشها، فرمت و تجهیزات DV بعلت هزینه کم، راحتی در کار و عمومیت دستگاههای ویرایش و پخش رایج می باشد، و با توجه به پیشرفت و توسعه فرمت HDTV برای پخش تلویزیونی انتظار می رود که در آینده ای نه چندان دور فرمت HD و یاHigh Definition بجای SD یا Standard Definition جایگزین گردد که در صورت بروز چنین اتفاقی فرمت HDV نقش فرمت DV کنونی را برای بخشهایی که نیاز به تجهیزات سبک و کم حجم با سرعت عمل بالا دارند (و حتی کاربردهای خانگی) را بازی خواهد نمود.

HDV کیفیت بهتر برای محصولات آینده-2

 
روزانه شاهد پیشرفت فزاینده فناوریها در زمینه های مختلف می باشیم. در همین راستا در زمینه ویدیو نیز با تعریف فرمت HDTV انقلابی ایجاد گردید و هر روز شاهد فراگیر شدن این فرمت می باشیم. فرمت جدیدی که برای محصولات خانگی و حرفه ای (و نه برودکست) تعریف گردیده است و مبتنی بر فرمت HDTV می باشد. در ادامه به ارایه مشخصات این فرمت می پردازیم:
 

مشخصات عمده HDV

هدف عمده این فرمت توسعه دوربینها برای ضبط آسان تصاویر با کیفیت بالای HD بر روی نوارهای DV با همان مکانیسم دوربینهای DV می باشد که باعث کاهش هزینه های مربوط به طراحی و ساخت بخشهای مکانیکی دوربین و افزایش کیفیت با همان نوار و مکانیسم می شود.
 

 
 
 
1-ضبط تصاویر HD روی نوار DV
همان نوارهای ویدیویی که برای ضبط DV استفاده می شود می تواند برای ضبط HD مورد استفاده قرار گیرد در حالیکه زمان ضبط تغییری نمی کند. بعبارت دیگر مکانیسم کلی ضبط برای هر دو حالت یکی است.

2-MPEG2 بعنوان فرمت فشرده سازی
همان فرمت فشرده سازی MPEG-2 که برای پخش دیجیتال و DVD مورد استفاده قرار می گیرد برای HDV نیز بکار گرفته شده است. برای استفاده از MPEG-2 بعنوان فرمت فشرده ساز با نرخ بیت DV، برای حجم بالای داده HD که بسیار بیشتر از SD می باشد، مدار پردازشگرسیگنال قوی مورد نیاز است.

3-توانایی تصحیح خطای نیرومند
در MPEG-2 که از فشرده سازی inter-frame استفاده می کند امکان بروز خطا بسیار بیشتر از DV Standard است که از فشرده سازی intera-frame استفاده می کند، به همین دلیل مقدار کدهای تصحیح خطا در HDV Standard افزایش یافته است. علاوه بر این با تغییر روش تصحیح از یک شیار (Track) به چندین شیار، قابلیت بر طرف کردن خطا بطور قابل ملاحظه ای افزایش یافته و مقاومت در برابر از دست رفتن اطلاعات بواسطه قطع آنی سیگنال بیشتر می شود.

4-کیفیت صدای معادل CD
فشرده سازی MPEG-1 Layer II بعنوان فرمت فشرده سازی صدا مورد استفاده قرار گرفته است.

5-دو نوع سیستم ضبط
HDV استاندارد دارای دو نوع سیستم ضبط می باشد:
720p که بصورت Progressive و با 1280Pixel افقی (60p,30p,50p.25p) ثبت می شود.
1080i که با مشخصات Interlaced و با 1440pixel افقی (50i,60i) ضبط می گردد.

6-روش ضبط HDV
اطلاعاتی که توسط فشرده سازی MPEG-2 کد می شوند امکان نمایش تصویر را برای حالتهای خاص مثل جستجوی سریع، پشتیبانی نمی کنند، اما HDV اطلاعات اضافی را برای پشتیبانی حالتهای پخش خاص روی نوار می افزاید تا هنگام پخش مثل فرمت DV امکان نمایش تصویر وجود داشته باشد. در نظر داشته باشید که هنگام جستجوی سریع و یا حرکت آهسته کیفیت تصاویر با پخش عادی فرق خواهد داشت.
 
 

Recording Format

 

جدول مشخصات فرمت HDV Standard

در جدول زیر به معرفی مشخصات این فرمت و مقایسه آن با فرمت DV می پردازیم:
 
 

Specification