پیدایش XDCAM و روشهای کاری جدید- بخش دوم
امروزه سیستمهای خطی و نواری موجود در عرصه صدا و تصویر (برودکست) و مشکلات مربوط به آنها جوابگوی جریان سریع تولید و انتقال برنامه ها و بخصوص اخبار در بخش دیجیتال نمی باشد. از اینرو شرکت سونی با ارایه راه حلی برای از میان برداشتن گامهای میانی این چرخه اقدام به معرفی و عرضه سیستمهای XDCAM نمود. در ادامه با مدیای ضبط و آرشیو این سیستم آشنا می شویم:
دیسک حرفه ای سونی (PFD23) چیست؟
6- طراحی و ساختار دیسک
PFD23 بگونه ای طراحی گردیده که در مقابل گرما، رطوبت، ضربه، خراش و اشعه X بسیار مقاوم می باشد و این امر با بسته بندی دیسک داخل یک کارتریج ضد گرد و غبار و بادوام که از نوعی رزین پلی کربنات آنتی استاتیک ساخته شده، میسر گردیده است.با این طراحی نه تنها دیسک پایدارتر و سبک و قابل حمل می شود بلکه نگرانی کاربر نیز از بابت لمس سطح دیسک بر طرف می شود. با این مزایا دیسک برای کار در شرایط سخت مقاوم گردیده و عمر مفید آن افزایش می یابد.
دیسک اصلی که داخل کارتریج قرار دارد از نوعی پلی کربنات و چند لایه ساخته شده است. این لایه ها شامل یک زیر لایه با نازکی 1.1mm ، یک لایه برای ضبط و یک لایه محافظ یا روکش می باشد که این روکش نازک( 0.1mm ) اما مقاوم، همانطور که در شکل بالا دیده می شود برای کاهش خطای ناشی از حرکت دیسک اضافه شده و باعث جلوگیری از کاهش دقت بخش نوری (Optical Block) برای نوشتن و خواندن می گردد. سری سیستمهای دیسکهای حرفه ای سونی برای حداقل حرکت طراحی شده اند و نسبت به دیسکهای دیگر نوری سیگنال پایدارتری را تولید می نمایند.
گام شیار (Track Pitch) روی لایه ضبط فقط 0.32um است که به افزایش حجم تا 23.3 GB کمک می کند. دیسک همچنین از شیارهای سینوسی شکلی برای فیدبک شناسایی آدرسها برای خواندن سیستم و جستجو استفاده می کند.اطلاعات دیداری و شنیداری و متا دیتا روی این شیارها ذخیره می شوند. شکل زیرشیارهای سینوسی و گام شیارها را نشان می دهد:
7- فرق بین دیسک حرفه ای و دیگر دیسکها
PFD23 در مقایسه با دیگر انواع دیسکهای نوری مانند DVD و CD دارای تفاوتهایی در ساختار ، حجم و طراحی می باشند. در مقوله حجم پیشرفت چشمگیری در افزایش حجم بدون تغییر ابعاد فیزیکی دیسک بوجود آمده است. همچنین سرعتهای انتقال داده در 72Mb/s با استفاده از یک لیزر پیشرفت قابل توجهی نسبت به دیگر مدیاهای نوری محسوب می شود که برای کار با داده های صدا و تصویر در محیطهای حرفه ای یک نیاز اساسی می باشد. شکل زیر مقایسه PFD23 را در برابر دیسکهای نوری CD و DVD را ارائه می نماید:
دیسک لیزر آبی در بهار سال 2003 وارد بازار ژاپن گردید .گرچه این دیسک از لحاظ حجم با دیسک PFD23 یکی بود، اما چند تفاوت بین ایندو وجود داشت. از عمده تفاوتهای ایندو دیسک میتوان به سرعت انتقال داده اشاره نمود که در دیسکهای لیزر آبی(با یک لیزر) حداکثر سرعت نصف سرعت انتقال داده PFD23 می باشد. دیگر آنکه دیسک لیزر ابی برای کار با سیستمهای دارای یک لیزر طراحی شده در حالیکه PFD23 دارای مکانیسم شاتر گردان منحصر بفردی است که به آن اجازه می دهد تا با سیستمهای دارای دو لیزر نیز کار کند. مورد دیگر پایداری و دوام قاب PFD23 می باشد.
در مقایسه با مدیا های نواری آنچه قابل توجه است عبارتست از اینکه، مدیا های نواری بطور معمول داده های صدا، تصویر و متادیتای محدود و ثابتی که تنها بطور خطی قابل دسترسی هستند را میتوانند ذخیره نمایند، درحالیکه PFD23 میتواند تصویر با کیفیت بالا (High Res با فرمت DVCAM یا MPEG IMX) ، داده تصویر با کیفیت پایین (*Proxy AV Data) ، انواع فرمتهای متادیتا و همچنین هر فایلی که PC بطور استاندارد بتواند ذخیره نماید را پشتیبانی مینماید و تمامی این داده ها بطور مستقیم و غیر خطی میتوانند به راحتی در دسترس قرار گیرند. علاوه بر آن چون این داده ها روی دیسک قرار دارند، بدون افت یا احتمال خرابی میتوان آنها را روی شبکه با پروتکل TCP/IP از سیستمی به سیستم دیگر انتقال داد. شکل زیر تفاوتهای دیسک و نوار را بطور تصویری نشان می دهد:
* :Proxy AV Data نوعی متادیتاست که در حقیقت داده های تصویری کیفیت پایین با فرمت MPEG-4 و با صدای A-Law می باشد.
پیدایش XDCAM و روشهای کاری جدید- بخش اول
دیسک حرفه ای سونی چیست؟
1- معرفی
دیسک حرفه ای سونی (PFD23) یک مدیای جدید برای ضبط اطلاعات است که از نظر شکل و اندازه شبیه به CD ها و DVDهای موجود در بازار می باشد. اما این شباهت تا همینجا خاتمه می یابد، PFD23 نه تنها اطلاعات بیشتری ذخیره می نماید، بلکه با سرعت بیشتری نیز آنرا انتقال می دهد. دیسکهای حرفه ای XDCAM Sony یا PFD23 قابلیت ضبط، ضبط مجدد و اجرا در حجم 23.3GB را روی دیسک یک رو و یک لایه با اندازه استاندارد CD یا DVD معمولی را دارا می باشد و آنچه این امکان را فراهم می آورد، استفاده از لیزر آبی-بنفش با طول موج 405nm و لنز مناسب با کارایی و دقت بالاست. استفاده از طول موج کوتاه و لنز مناسب با روزنه دیجیتال 0.85 امکان کوچک کردن اندازه نقطه اشعه لیزر تابیده شده را روی شیارهای دیسک ممکن می سازد. بعلاوه PFD23 با یک لایه شفاف 0.1mm پوشیده شده که خطاهای ناشی از جابجایی دیسک را کاهش میدهد وآنقدر پایدار میباشد که لایه ضبط دیسک را حفاظت نماید. ارتفاع شیب شیار PFD23 فقط 0.32 میکرو متر می باشد که کمتر از نصف DVD استاندارد است و اجازه می دهد تا اطلاعات بیشتری روی دیسکی با سایز مشابه ذخیره شود .PFD23 فناوری جدیدی است که می تواند اطلاعات ذخیره شده را بصورت دیجیتالی با استفاده از متادیتای ذخیره شده روی دیسک، بازیابی کند. این خصوصیات در عصر پهنای باند بالا، برای انتقال و توزیع مواد صدا و تصویر ضروری می نماید .
2- ضبط و پخش بدون تماس
یکی از مزایای کلیدی PFD23 یا هر مدیای نوری این است که سطح ضبط شونده هرگز بطور فیزیکی با هد نویسنده یا خواننده و یا در این حالت لنز نوری درگیر نمی شود. در سیستمهای نواری هنگام ضبط یا پخش، نوار غیر از آنکه با هد دستگاه درگیر است با اسکنرها، رولر گایدها و دیگر بخشهای مکانیکی دستگاه نیز درتماس می باشد. تنظیمات دقیقی برای جلوگیری از فرسودگی و پارگی نوار و همچنین سطح هد لازم است. با PFD23 چون هیچ تماس فیزیکی هنگام نوشتن و خواندن وجود ندارد نگرانی بابت افت یا فرسودگی دیود لیزری یا دیسک پیش نمی آید.3- رسانه غیر خطی
دسترسی تصادفی به اطلاعات روی دیسک بدین معنی است که داده های مورد نظر شما به سادگی و سرعت قابل جستجو و استفاده است. داده های شما چه AV با کیفیت بالا، چه AV با کیفیت پایین و چه متا دیتا باشدمثل فایلهای روی یک CD یا DVD قابل انتخاب یا از طریق یک GUI یا واسط گرافیکی کاربر ساده قابل دسترسی است. این روش دسترسی بسیار سریعتر از روشهای خطی مثل نوار می باشد.4- استقلال فرمت
این دیسک فارغ از دغدغه فرمت اختصاصی ذاتی است. در مدیا های نواری فرمت ذخیره سازی روی نوار بطور ذاتی تعریف گردیده در صورتیکه PFD23 قابلیت نگهداری طیف وسیعی از اطلاعات را صرفنظر از فرمت آنها دارا می باشد. این دیسک DVCAM ، MPEG IMX و فرمتهای سازگار با PC مثل فایلهای متنی ، صفحات گسترده، نمایشی و گرافیکی را پشتیبانی میکند.5- دیسکی با حجم ذخیره سازی و نرخ انتقال بالا
PFD23 دارای حجم 23GB حافظه می باشد که به شما اجازه می دهد که کیفیت و زمان بهتری برای ذخیره سازی را بتوانید اختیار کنید. این حجم میتواند از 45 تا 85 دقیقه را بسته به نرخ بیت ضبط دوربین ذخیره نماید. بعلاوه حداکثر سرعت انتقال اطلاعات این مدیا 72 Mb/s با هد نوری تکی است که با هد نوری دوبل تا 144 Mb/s میرسد و پایداری ضبط و پخش نرخ بیت بالا مثل ضبط MPEG IMX 50 Mb/s را فراهم می نماید.HDV کیفیت بهتر برای محصولات آینده-3
پرسشها و پاسخهای کوتاه درباره HDV
در این پرسش و پاسخ فرض بر این بوده است که شما بخشهای قبلی این مقاله را در رابطه با HDV مطالعه نموده اید و تنها به سوالات تکمیلی پاسخگویی می نماییم:سوال: چه شرکتهایی از HDV Standard پشتیبانی خود را اعلام نموده اند؟
جواب: این فرمت توسط چهار شرکت (Sony,Canon,JVC و Sharp) بوجود آمد ولی بزودی شرکتهای سازنده نرم افزارهای ویرایش غیر خطی پشتیبانی خود را از این فرمت بیان نمودند.برای اطلاع از آخرین تغییرات در لیست این شرکتها به پایگاه اینترنتی www.hdv-info.com مراجعه نمایید.
سوال: چرا این شرکتها از فرمت HDV پشتیبانی می نمایند؟
جواب: زیرا این فرمت از نوار DV استاندارد و همان مکانیسم ضبط استفاده می نماید. علاوه بر آن بکارگیری استاندارد پخش برای فشرده سازی تصویر، MPEG-2 ، امکان اتصال دستگاههای HDV را هم به تلویزیونها و هم به رایانه ها فراهم می آورد.
سوال: اختلاف DV و HDV از نظر کیفیت تصویر چیست؟ یا کدام کیفیت بهتری دارند؟
جواب: HDV و DV روشهای متفاوتی برای فشرده سازی و ضبط روی نوار دارند اما از آنجا که HDV برای ضبط و پخش با وضوح بالا یعنی HDTV طراحی گردیده است، از نظر تعداد پیکسل ها کیفیت بالاتری دارد.
سوال: کدامیک کیفیت صدای بهتری دارند؟ DV یا HDV
جواب: کیفیت صدای DV در حالتی که فشرده سازی انجام می پذیرد به مراتب بهتر است. در این مورد HDV با بالا بردن نرخ بیت فشرده ساری صدا تا 384Kbps سعی در جبران این کیفیت نموده است.
سوال: آیا امکان ضبط متناوب DV و HDV روی یک نوار DV وجود دارد؟
جواب: بطور استاندارد این موضوع امکانپذیر می باشد، اما بستگی به آن دارد که تولیدکنندگان محصولات امکان ضبط دوگانه را لحاظ نموده باشند یا نه.
سوال: آیا یک دوربین HDV امکان ضبط DV را نیز دارا می باشد یا نه؟
جواب: بطور کامل بستگی به شرکت سازنده محصول و مشخصات آن دارد.
سوال: آیا اختلالات تصویر مثل Block noise و خطاهای متداول مربوط به MPEG-2 در کیفیت تصویر تاثیر گذار نمی باشد؟
جواب: از آنجا که نرخ بیت حاصا شده پس از فشرده سازی 25Mb/s می باشد، کیفیت تصویر برای ضبط و پخش در حد بالایی قرار می گیرد.
سوال: چرا برای HDV استاندارد دو ساختار (1080i و 720p) در نظر گرفته شده است؟
جواب: برای امکان توسعه و استفاده از هر دو ساختار متفاوت HD در سراسر دنیا
سوال: بین این دو ساختار (1080i و 720p) کدامیک کیفیت بهتری دارند؟
جواب: کیفیت تصویر به مشخصات محصول بستگی دارد، شما می توانید بهترین مشخصات را بر پایه نیازهای خود انتخاب نمایید.
سوال: آیا در آینده شاهد حذف DV استاندارد و عمومیت پیدا کردن HDV خواهیم بود؟
جواب: در حال حاضر DV از نظر قیمت و محبوبیت و دستگاههای مربوط به آن عمومیت دارد، اما با افزایش روزانه پخشHD و گیرنده هایHDTV و استقبال از آن انتظار میرود که HDV استاندارد بزودی جای خود را باز کند. در اینصورت مدلهای مختلفی از دوربینها و تجهیزات HDV به بازار سرازیر شده و قیمت نیز پایین می آید که باعث جایگزین شدن HDV به جای DV می شود.
سوال: آیا می توان نوارهایی را که با مشخصات 1080i ضبط شده روی تجهیزات ساخته شده برای 720p اجرا نمود ؟ (و برعکس)
جواب: بطور کلی این امکان وجود ندارد مگر اینکه شرکت سازنده این امکان را برای محصول خود فراهم کرده باشد.
سوال: اگر یک نوار HDV را داخل یک دستگاه پخش HDV اجرا نماییم و خروجی آنرا به ورودی تلویزیون غیر HD بدهیم، کیفیت تصویر بهتر از DV خواهد بود یا بدتر؟
جواب:این مورد بستگی به خصوصیات محصولی که شما استفاده می کنید، دارد.
سوال: آیا امکان انتقال و ذخیره اطلاعات ضبط شده بر روی یک نوار به روی دیسک رایانه شخصی وجود دارد ؟ در صورت امکان فایل آن چه فرمتی خواهد داشت؟
جواب: این موضوع با نصب یک نرم افزار برنامه HDV روی رایانه شما امکانپذیر خواهد داشت و فرمت فایل نیز به برنامه شما بستگی دارد.
سوال: آیا پس از انتقال داده HDV روی رایانه امکان ویرایش بر روی صدا و تصویر آن مانند DV وجود خواهد داشت؟
جواب: در صورت نصب نرم افزار مناسب این موضوع نیز امکان پذیر می باشد اما نحوه ویرایش بستگی به نرم افزار شما دارد. علاوه بر آن اگر نرم افزار توانایی تبدیل داده ها را از HD به SD داشته باشد، می توانید تصاویر را بر روی CD و یا DVD نیز منتقل نمایید، و یا اینکه خروجی آنرا روی نوار DV و HDV مجددا ضبط نمایید.
سوال: وقتی این فایل به رایانه منتقل گردید، چقدر حجم اشغال می نماید؟
جواب: اگر داده ها بدون تبدیل و به فرمت MPEG-2 انتقال یابد، حجم فایل بدست آمده مثل DV و در حدود 2GB برای حدود ده دقیقه خواهد بود.
سوال: چه نرم افزارهایی قابلیت دریافت(Capture)، ویرایش(Edit) و یا پخش(Play back) این فایلها دارند؟
جواب: بطور ضمنی چند دسته از این نرم افزارها را معرفی می نماییم:
برای دریافت و ویرایش : i.Link I/O Utility از شرکت JVC و MPEG Edit Studio Pro 1.2LE و Vegas+DVD از شرکت Sony که با نرم افزار الحاقیMainConcept MPEGEncoder امکان خروجی با فرمت HDV را نیز فراهم می سازد و Adobe Premiere به همراه برنامه الحاقی (Plug-in) به نام Aspect HD از شرکتCineForm
برای پخش: Moonlight Elecard MPEGPlayer2.1 و برنامه VLC Player محصول Videolan
در آخر توجه خوانندگان محترم را به این موضوع جلب می نمایم که در حال حاضر در بخشهای مختلف سازمانهای مختلف اعم از خبر ،تولید و ساخت برنامه های مستند و تهیه گزارشها، فرمت و تجهیزات DV بعلت هزینه کم، راحتی در کار و عمومیت دستگاههای ویرایش و پخش رایج می باشد، و با توجه به پیشرفت و توسعه فرمت HDTV برای پخش تلویزیونی انتظار می رود که در آینده ای نه چندان دور فرمت HD و یاHigh Definition بجای SD یا Standard Definition جایگزین گردد که در صورت بروز چنین اتفاقی فرمت HDV نقش فرمت DV کنونی را برای بخشهایی که نیاز به تجهیزات سبک و کم حجم با سرعت عمل بالا دارند (و حتی کاربردهای خانگی) را بازی خواهد نمود.